Nüfus 1 milyon arttı, gelir 2 bin dolar düştü

Türkiye nüfusu 2009'da 72 milyon 561 bin 312 kişiye çıktı. Nüfusun ortanca yaşı 28.8'e çıkarak 2008 yılına göre 3 aylık bir yaşlanmaya işaret etmesine karşılık nüfus artış hızı 2008 yılındaki binde 13,1'lik oranı geride bıraktı ve binde 14,5'e ulaştı.
Sosyologlara göre ise yaşlanan bir ülkede artış hızının yükselmesi çelişkili. Türkiye'de erkekler yüzde 50,3'ü ile nüfusun çoğunluğunu meydana getirdi. Ancak yaşlandıkça kadınların sayısı erkeklerin sayısını geçti. Buna karşılık Türkiye'de 15-64 yaş grubunda bulunan çalışma çağındaki nüfusun ise yüzde 60'ını erkekler oluşturdu.
Yeni verilerle yapılan hesaplamaya göre, 2008 yılında 10 bin 371 dolar olan kişi başına milli gelir 8315 dolara geriledi. 72.5 milyonluk Türkiye'de kişi başına 1007 lira vergi ödendi, bu rakam 2008'de 940 dolardı.

Nüfusun yüzde 24,5'i köylerde

Türkiye İstatistik Kurulu'nun dün açıkladığı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2009 sonuçlarına göre nüfusun yüzde 50,3'ü yani 36 milyon 462 bin 470 kişisi erkekler, yüzde 49,7'si yani 36 milyon 98 bin 842 kişisi ise kadınlardan oluştu. Türkiye'de hızlanan nüfus artış hızına karşılık sadece 4 ilde nüfus azaldı, 67'sinde artış yaşandı. Nüfus artış hızının ve nüfusun ortanca yaşının artması sosyologlara göre çelişkili. Sosyologlar bir yandan nüfus yaşlanırken bir yandan nüfus artış hızının artmasının olamayacağını belirtiyor.

Nüfus artış hızının en yüksek ilk üç il Çankırı, Bilecik ve Isparta, artış hızının en düşük kaldığı ilk üç il ise Tunceli, Ardahan ve Kars oldu. Nüfus yine Marmara Bölgesi'nde yoğunlaştı. En çok nüfus 12 milyon 915 bin kişiyle İstanbul'da yaşıyor. Buna göre Türkiye'de yaşayan her 6 kişiden biri İstanbul'da ikamet ediyor. Nüfusun yüzde 75,5'i ise il ve ilçe merkezlerinde yaşamayı, yüzde 24,5'i ise köylerde yaşamayı tercih etti.

Nüfusun yüzde 67'si çalışma çağında

Türkiye'de, ortanca yaş 28.8 olarak hesaplandı. 2008 yılı için bu rakam, 28.5 olarak belirlenmişti. 2009'da ortanca yaş erkeklerde 28.2, kadınlarda 29.3 oldu. Ülkede 15-64 yaş grubunda bulunan çalışma çağındaki nüfus, toplam nüfusun yüzde 67'sini oluşturdu. Çalışma çağındaki nüfusta da yoğunluk yüzde 60 ile erkeklerde. Çalışma döneminin sonunda ise kadın nüfusunda artış başlıyor. Yaşlandıkça kadınların sayısı erkeklerin sayısını geçmeye başlıyor.

Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz Türkiye'nin 2008'den 2009'a üç ay yaşlandığını dile getirdi. Dünya nüfusuyla mukayese edildiğinde nüfusun 6 milyar 790 milyonluk dünyanın yüzde 1,1'ini oluşturduğunu söyleyen Yılmaz Türkiye'nin nüfus büyüklüğü bakımından 237 ülke arasında 17. sırada bulunduğunu dile getirdi.

Türkiye'de 2008'de nüfusun ortanca yaşının 28.5 olduğunu, 2009'da ise ortanca yaşın toplam nüfus için 28.8'e yükseldiğini anlatan Yılmaz, Yani 2008'den 2009'a geçerken nüfusumuzun 3 ay yaşlandığını görüyoruz dedi. Yılmaz, dünyanın ortalama yaşının 28.4, Türkiye'nin ortalama yaşının ise 28.8 olduğunu, Türkiye'nin bu rakamla da 228 ülke arasında 103. olduğunu söyledi.

İSTANBUL'A BİR YILDA BİR KARABÜK EKLENDİ

12 milyon 915 bin 158 kişiyle İstanbul, nüfusun en kalabalık olduğu il oldu. İstanbul'u 4 milyon 650 bin 802 kişi ile Ankara takip etti. Nüfusun en çok arttığı il de 217 bin 994 kişiyle İstanbul oldu. Nüfusu 218 bin kişi olan Karabük ili kadar artışı bir yılda yaşayan İstanbul'u, 101 bin 863 kişilik artışla Ankara izledi. İzmir'de nüfus bir yılda 72 bin 330 kişi arttı. Nüfusun en fazla azaldığı illerin başında ise 12 bin 845 kişilik kayıpla Mardin geldi. Kars bir yılda 5592 kişilik nüfusunu yitirdi. Çorum da nüfusun en fazla azaldığı iller arasında üçüncü sırada yer aldı. Nüfus Çorum'da 4470 kişi azaldı.

ARTIŞ HIZI 2008'DE DÜŞTÜ, 2009'DA ARTTI

Nüfus artış hızında Türkiye ortalaması binde 14,5 olurken Tunceli binde 40 ile nüfus artış hızının en düşük kaldığı il oldu. Nüfus artış hızı 2008'de gerileyen Bilecek ise binde 45'lik nüfus artışı ile dikkat çekti. Bilecik'in 2008'de nüfus artış hızı binde 53,46 azalmıştı. Yine Isparta 2008'deki binde 29,94'lük nüfus artış hızı kaybını 2009'da binde 32,2'lik artışa çevirmeyi başardı. Ancak bazı iller o kadar başarılı olamadı. Nüfus artış hızı 2008'de binde 28,48 olan Tunceli'de bu oran 2009'da binde 39,98 yavaşladı. Mardin de 2008'deki binde 6,57'lik nüfus artış hızını koruyamadı ve 2009'da nüfus artış hızı binde 17,26 yavaşladı.

KİLOMETREKAREYE 94 KİŞİ DÜŞÜYOR

Nüfus yoğunluğu olarak kabul edilen bir kilometrekareye düşen kişi sayısı, Türkiye genelinde 94 kişi olarak hesaplandı. Bu sayı illerde 11 ile 2 bin 486 kişi arasında değişiyor. İstanbul 2 bin 486 kişi ile nüfus yoğunluğu en fazla il oldu. Bu ili sırasıyla 421 kişi ile Kocaeli, 322 kişi ile İzmir, 249 kişi ile Hatay ve 245 kişi ile Bursa izledi. Nüfus yoğunluğu en az il ise 11 kişi ile Tunceli.

SOSYOLOGLARA GÖRE RAKAMLAR ÇELİŞKİLİ

Stratejik Araştirmalar Enstitüsü Başkani Dr. Fuat Gürlesel
YENİ KAYITLAR OLABİLİR
Veriler Türkiye'de nüfus artış hızının yükselme eğiliminde olduğunu gösteriyor. Bu, Türkiye'nin nüfusunun daha hızlı artmaya başlayacağını gösteriyor. Bu, açıkçası ciddi kafa karışıklığına yol açıyor. Türkiye, demografik yapısı itibariyle nüfus artış hızı gerileyen bir ülke. Şu anda nüfus artış hızımızın geriliyor olması gerekir. Artış ADNKS içinde yıl içinde önceden kayıt olmayan yeni kayıtların girmesi ile oluşan bir nüfus artışı olabilir. Yani bir teknik düzeltme değilse, Türkiye'nin nüfusu yeni bir artış sürecine girdi demektir. Ki önemli bir artış. Kolay kolay hiç bir ülkede görülmez. Dünyada hemen hiç bir ülkenin nüfus dinamiği, azalırken böyle birden yön değiştirip artma eğilimine girmemiş.

Çukurova Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adnan Gümüş
RAKAMLARDAN KUŞKU DUYUYORUM
Açıklanan rakamların doğruluğu konusunda kuşkular bulunuyor. Örneğin, 2007'den 2008'e bir yılda nüfus 930 bin 844 kişi artmışken, 2008'den 2009'a son bir yılda 1 milyon 44 bin 212 kişi artıyor. 2007-08 arasındaki artış hızına göre 2008-2009 arasındaki artış hızının daha yüksek olması çok inandırıcı gözükmüyor. Çünkü Türkiye nüfusunun artış hızının giderek düştüğü belirtiliyor. Yine Tunceli ve Ardahan'ın bir yılda yaklaşık yüzde 4'lük nüfus kayıpları veya Çankırı ve Bilecik'in yüzde 5'lik nüfus artışları yıllık bazda bu derecede olması nüfus dinamikleri açısından gerçekçi gözükmemektedir. Nüfus artış hızında giderek düşme beklenirken bu yıl yükselmiş olması, sonuçların hatalı olabileceğine dair ciddi kuşkular yaratıyor